در عصر امروز سيم Ùˆ كابل هاي گوناگوني طراØÙŠ Ùˆ توليد ميشوند كه مسئوليت برق رساني به تجهيزات برقي را برعهده دارند. معروÙترين نوع اين سيم ها Ùاز Ùˆ نول شناخته شده اند كه به سيم گرم Ùˆ خنثي نيز معرو٠هستند. همچنين نوع ديگر سيم، سبز/زرد رنگي است كه جهت ØÙاظت بيشتر در مدارهاي برق مورد استÙاده قرار ميگيرد، به اين نوع سيم ها، سيم ارت يا سيم اتصال به زمين Ú¯Ùته ميشود.
بيشتر اÙراد Ùكر ميكنند منظور از سيم ارت Ùلز هايي است كه در بالاي ساختمان هاي بلند نصب شده است كه با سيمي به زمين متصل ميشوند تا خطرات برخورد رعد Ùˆ برق به ساختمان Ùˆ سيم كشي آن آسيبي نرسد. اما سيم اتصال به زمين يا ارت اينگونه نيست. در اين مقاله ما قصد داريم تا در رابطه با سيم اتصال به زمين يا سيم ارت Ùˆ سيم هادي صØبت كنيم.
سيم ارت چيست:
در Øقيقت سيم ارت در تمام دستگاه هاي الكتريكي از دستگاه هاي كوچك تا دستگاه هاي بزرگ وجود دارد. سيم ارت يا Earth wire كه به نام هاي سيم اتصال به زمين يا هادي Ù…ØاÙظ نيز شناخته ميشود، جهت Ù…ØاÙظت Ùˆ اÙزايش ايمني در مدار برقي مورد استÙاده قرار ميگيرد. در نتيجه بهره گيري از سيم ارت در زمان نصب يك وسيله برقي از مهم ترين اصول ايمني آن است.
اين سيم معمولا با رنگ سبز يا زرد مشخص ميشود Ùˆ اندازه Ùˆ قطر آن با سيم هاي Ùاز Ùˆ نول يكي است. براي مثال Ùكر كنيد در زمان جا به جايي يك يخچال به دلايل مختلÙÙŠ از جمله ضرب ديدگي Ùˆ … كابل برق آن دچار آسيب Ùˆ ساييدگي شديد شده است Ùˆ سيم هاي داخلي آن بر اثر اين ضرب ديدگي ها دچار مشكل شده باشند Ùˆ هنگام نزديكي يا تماس مستقيم به بدنه دستگاه دچار برق گرÙتي خواهيد شد.
در اين هنگام نقش سيم ارت آغاز خواهد شد. اين سيم با ايجاد يك مسير جديد Ùˆ اضاÙÙŠ براي انتقال برق به زمين از خطر برق گرÙتگي Ùˆ مرگ اÙراد جلوگيري ميكند.
سيم ارت چه كاربردي دارد:
بعد از اينكه Ùهميديم سيم ارت يا اتصال به زمين چيست Øالا نوبت آن است كه بدانيم كاربرد اصلي اين سيم چيست. اصلي ترين كاربرد سيم ارت كاهش Ùˆ جلوگيري از برق گرÙتي Ùˆ يا آتش سوزي هاي ناشي از اتصال برق در هرمكاني است. سيم هاي اتصال به زمين با بالا بردن Ø³Ø·Ø Ø§ÙŠÙ…Ù†ÙŠ وسايل برقي، از خرابي Ùˆ اÙزايش ناگهاني ولثاژ جلوگيري ميكند كه در ادامه به ضرورت استÙاده اين سيم اشاره خواهيم كرد.
- مانع وقوع Øادثه، آسيب Ùˆ اØتمال مرگ:
همانطور كه ميدانيد استÙاده از يك نيرو Ùˆ انرژي قوي مانند برق، علاوه بر Ùوايد زيادي كه دارد به همان اندازه ميتواند خطرناك باشد. چرا كه يك سيستم Ùˆ مدار الكتريكي نامناسب Ùˆ ناامن ممكن است خطرات Ùˆ خسارات جبران ناپذيري را به همراه داشته باشد. در نتيجه استÙاده كردن از يك روش كاملا امن مانند سيم اتصال به زمين از وقوع چنين اتÙاقاي هاي نا به هنجاري جلوگيري ميكند.
- ØÙاظت در برابر اضاÙÙ‡ بار الكتريكي:
در اين قسمت نوبت به آن رسيده است كه ببينيم چگونه ميتواند از وسايل برقي، منزل Ùˆ اÙراد در برابر خطرات الكتريكي Ùˆ بار اضاÙÙŠ آن Ù…ØاÙظت كنيم .Ùرض كنيد كه در زمان وقوع رعد Ùˆ برق، صاعقه نسبتا بزرگي به يك ساختمان مسكوني اصابت كند يا اينكه به خاطر وجود اتصالي در كابل برق منزل، كل ساختمان دچار يك جريان بار الكتريكي شود.
چنين جرياني ميزان ولتاژ وسايل برقي را نيز اÙزايش داده Ùˆ ممكن است دستگاه مورد نظر دچار شوك الكتريكي شود. اين سيم ارت است كه با انتقال جريان اضاÙÙŠ به زمين، Ø³Ø·Ø Ø§ÙŠÙ…Ù†ÙŠ دستگاه ها را بالاتر برده Ùˆ از Ù…Øيط در برابر خطرات برق گرÙتي Ùˆ آسيب جلوگيري Ùˆ وسايل ØÙاظت ميكند.
- تثبيت Ø³Ø·Ø ÙˆÙ„ØªØ§Ú˜:
از ديگر كاربرد هاي سيم ارت ميتوانيم به اين اشاره كنيم كه با توزيع يكپارچه جريان الكتريكي واقع در مدار، از اورلود شدن (Overload) آن و نشت جريان برق جلوگيري ميكند.
- بهترين رسانا، زمين:
همانطور كه ميدانيد به طور كلي زمين يكي از بهترين رساناها Ù…Øسوب ميشود. سيم اتصال به زمين نيز با كمك گرÙتن از زمين، بار الكتريكي اضاÙÙŠ را از مسيري كه كمترين ميزان مقاومت را در خود داشته عبور داده Ùˆ به زمين انتقال ميدهد. به اين معنا كه جريان برق بدون اينكه با بدن اÙراد تماسي برقرار كند، از داخل زمين Ùˆ چاه ارت منتقل ميشود.
چاه ارت چيست:
سيستم ارتينگ (earthing system) از يك چاه ارت Ùˆ يك سيم متصل به چاه كه سيم اتصال به زمين است، از يك سو به وسيله الكتريكي Ùˆ از سوي ديگر به چاه ارت يا لولهكشي ساختمان متصل ميشود. چاههاي ارت در واقع گودالي ØÙر شده در زمين ميباشند كه يك صÙØÙ‡ مسي به شكل عمودي در داخل آنها قرار ميگيرد. اطرا٠صÙØÙ‡ مسي نيز با استÙاده از مواد بنتونيت پوشانده Ùˆ Ù…Øكم ميشود.
با جوش دادن يك سيم مسي Ùˆ انتقال آن به خارج از چاه، اتصال ميان چاه ارت Ùˆ تابلوي تست باكس برقرار ميشود. سپس از طريق تابلوي تست باكس ميتوان تمام وسايل الكتريكي ساختمان را به آن متصل نمود. بهتر است بدانيد كه ميزان مقاومت خاك، Ù…Øيط Ùˆ شرايط جغراÙيايي Ù…ØÙ„ ممكن است در ايجاد نوع سيستم ارت تأثيرگذار باشد.
همچنين با قرار دادن يك ميله Ùلزي بر روي پشت بام ساختمان امكان خنثي كردن ولتاژهاي Øاصل از اصابت رعد Ùˆ انتقال جريان به چاه ارت Ùراهم ميشود. اصولا دو نوع چاه ارت وجود دارد كه نوع اول همانطور كه در بالا عنوان شد به صورت عمقي ØÙر شده Ùˆ نوع دوم سيستم ارتينگ به صورت سطØÙŠ بر روي زمين يا Øداكثر عمق 80 سانتيمتر قرار دارد.
انواع سيم ارت:
سيم هاي ارت يا اتصال به زمين به طور كلي در دونوع Ù…Ùتولي يا خشك Ùˆ اÙشان توليد Ùˆ عرضه ميشود. سيم هاي Ù…Ùتولي به سيم هايي Ú¯Ùته ميشود كه به زمين متصل هستند Ùˆ هيچ انعطاÙÙŠ ندارند. Ùˆ در صورت اتصال ممكن است سيم هادي شكسته شود به همين دليل به اين نوع سيم ارت خشك نيز Ú¯Ùته ميشود.
در مقابل سيم خشك سيم اÙشان اتصال به زمين را داريم. اين مدل از سيم هاي اتصال به زمين داراي انعطا٠است به اين دليل كه چندين رشته سيم به هم پيچيده شده تشكيل شده است. در واقع سيم Ù…Ùتولي از يك رشته Ù…Ùتول تشكيل شده است. ولي سيم اÙشان از چند رشته سيم انعطا٠پذير تشكيل شده است. از مهم ترين ويژگي هاي سيم اÙشان مقاومت الكتريكي بالاي آن است.
هر دوي اين مدل سيم داراي كارايي شبيه به هم دارند با اين تÙاوت كه Ù†Øوه استÙاده آنها باهم متÙاوت است. سيم هاي ارت به طور كلي به سه دسته تقسيم ميشوند:
سيمTN System: در اين سيستم دستگاهها و بدنۀ رساناي آنها به وسيلۀ سيم ارت به زمين كه مركز سيم نول است، متصل ميشوند. اين نوع سيستم خود داراي سه بخش مجزا است.
سيم IT System: در اين سيستم معمولا هيچ اتصال مستقيمي بين دستگاهها با زمين به عنوان مركز تخليه بار وجود ندارد Ùˆ از طرÙÙŠ ارتباطي بين سيم نول با زمين هم نخواهد بود. در مقابل دستگاهها به شكل مستقيم به زمين متصل ميشوند.
سيم TT System: در اين سيستم ارتينگ به تجهيزات اضاÙÙŠ جريان Ùˆ ØÙاظتي اØتياج داريم كه در آن بدنۀ رساناي دستگاهها از طريق يك الكترود به زمين وصل ميشوند. همچنين نقطه خنثي به وسيلۀ يك مقاومت به زمين به عنوان Ù…ØÙ„ تخليۀ بار الكتريكي وصل ميشود.
نكات ايمني در رابطه با سيم ارت:
پس از توضيØات گوناگون در رابطه با سيم ارت بهتر است اين قسمت را به نكات ايمني در مورد سيم ارت اختصاص دهيم. اگر عايق سيم موجود در دستگاه الكتريكي شما به هر دليلي آسيب ديده است، در صورت برخورد اين سيم با بدنه Ùلزي دستگاه مي تواند منجر به برق گرÙتگي Ùˆ يا اتش سوزي شود. در نتيجه، از لمس Ùˆ ايجاد هر گونه تماس با دستگاه آسيب ديده بايد كاملا خودداري نماييد.
مطمئن شويد كه كل دستگاه الكتريكي شما به زمين متصل شده است Ùˆ از طريق اتصال به زمين، ايمني را بالاتر ببريد. اگر از اتصال هر نوع دستگاه الكتريكي خود به زمين مطمئن نيستند، از متخصصان Ùˆ كارشناسان مربوط به اين Øوزه درخواست كمك كنيد Ùˆ به هيچ وجه خودتان اقدام به كاري نكنيد.
انجام چاه ارت ساختمان بايد به دست متخصصان اين Øوزه انجام شود Ùˆ گاهي اتصال نادرست سيم ارت مي تواند خطرات جبران ناپذيري را به همراه داشته باشد.
منبع :
سيم ارت چيست و چه كاربردي دارد
برچسب:
،
ادامه مطلب
بازدید: